Arka Oda Toplantısı
Yirminci Yüzyıl Başlarında Osmanlı Toplumunda Bir Pogrom Girişimi: Adapazarı Adana Olmasın!
Ümit Kurt
13 Eylül 2021 / 18.00
25 Şubat 1911’de Adapazarı kazasında dikkat çeken bir olay vuku bulur. Kaza’da ikamet eden üç Ermeni ve iki Rum erkek, fahişelik yaparak hayatını kazanan Boşnak bir Müslüman kadınla bir Ermeni’ye ait hamamda “toplu zina” yaparken (münasebât-ı gayr-ı meşru; ef’al-i şenia) yakalanır ve derdest edilir. Bunun üzerine 29 Nisan 1910 tarihinde Adapazarı kazasına kaymakam olarak tayin edilen Sırrı Bey derdest olunan faillerin tutuklu kalmaları ve hâkim karşısına çıkarılıp mahkûm olmaları için bu hadiseye—1909 Adana Katliamı’nın da etkisiyle—siyasi bir içerik kazandırmaya çalışır. Bu sunumda Adapazarı'ndaki fuhuş hadisesi ve akabinde yaşanan gelişmeler ışığında Osmanlı İmparatorluğu'nda devlet ve toplum arasındaki ilişkiler yerel ve mikro ölçekte analiz edilecek, Osmanlı vatandaşlığı/ittihad-ı anasır idealinin imkanları üzerine bir tartışmaya girilecek ve bu gelişmelerin dönemin İstanbul siyasetine ve siyasi aktörlerine yansımaları üzerinde durulacaktır. İstanbul'daki siyasi havanın ve atmosferin Adapazarı'nda yaşanan bu hadiseyi nasıl etkilediği ve merkezi idarenin buna nasıl tepki verdiği yakından incelenecektir.
Ümit Kurt, ODTÜ’de lisans ve Sabancı Üniversitesi’nde yüksek lisans eğitiminin ardından 2016’da Clark Üniversitesi Tarih Bölümü’nde doktorasını tamamladı. Ermeni Soykırımı, mikro/yerel tarih, modern Türk milliyetçiliği ve kolektif şiddet gibi konularda yerli ve uluslararası birçok dergi ve kitapta makaleleri yayımlandı. Son kitabı The Armenians of Aintab: Economics of Genocide in an Ottoman ProvinceHarvard University Press tarafından Nisan 2021’de yayımlanmıştır. Diğer kitapları arasında “Türk’ün Büyük Biçare Irkı”: Türk Yurdu’nda Milliyetçiliğin Esasları (1911–1916) (İletişim, 2012) ve Kanunların Ruhu: Emval-i Metruke Kanunlarında Soykırımın İzini Sürmek (Taner Akçam ile birlikte, İletişim, 2012) sayılabilir. Ayrıca Kıyam ve Kıtal: Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Kolektif Şiddet (Güney Çeğin ile birlikte, Tarih Vakfı, 2015) ve Türkiye’de Tarih ve Tarihçilik: Kavramlar ve Pratikler (Doğan Gürpınar ile birlikte, Heretik Yayınları, 2018) kitaplarını derledi, Ermeniceden Türkçe ve İngilizceye kitaplar tercüme etti. 2021’de Calouste Gulbenkian Vakıf tarafından “Armenian Research Excellency” ödülüne layık görüldü. 2016–2017’de Harvard Üniversitesi Ortadoğu Çalışmaları Merkezi’nde doktora sonrası araştırmacı olarak bulunan Kurt, halen The Van Leer Jerusalem Institute’a bağlı Polonsky Academy’de araştırmacı olarak çalışıyor ve Hebrew University of Jerusalem’de ders veriyor.
Etkinlik dili Türkçedir, Zoom uygulaması üzerinden gerçekleştirilecektir. Rezervasyon formunu doldurarak kayıt olabilirsiniz.
Görsel: Adapazarı Ermeni mahallesi, 1911. Orlando Carlo Calumeno Koleksiyon ve Arşivi.
