Konser
Fasl-ı Rast
18. Yüzyılın Unutulan Fasıl Geleneğinin İzinde
20 Mayıs 2023 / 15.30
17. yüzyılın sonlarında ve 18. yüzyılın başlarında, İstanbul’da klasik musiki çevrelerinde benimsenen ve uygulanan fasıl düzeni, aradan geçen üç yüz yılın ardından tekrar icra sahasına çıkıyor. Osmanlı’dan günümüze intikal eden kadim fasıl bu vesileyle yeniden hayat buluyor. Fasıl Ensemble, kadim eserleri farklı tarihsel dönemlerin sanat anlayışlarını gözeterek özgün bir icra anlayışıyla günümüz kültür ortamına taşımak üzere çalışmalarına başladı ve İstanbul Araştırmaları Enstitüsü'nün “İstanbul ve Müzik” Araştırma Programı (İMAP) kapsamında ilk defa bu konserde sanatseverlerle buluşuyor.
Osmanlı musiki tarihi kaynaklarında, başta saray olmak üzere seçkin ortamlarda icra edilen fasılların düzenleniş biçimi, beste türlerinin sıralaması, doğaçlama icraların yerleri gibi hususlarda gayet sınırlı bilgi yer alır. 17. yüzyıl kültür hayatını anlatan kaynakların başında gelen Evliya Çelebi Seyahatnâmesi’nde fasılların düzenine dair birtakım ipuçları bulmak mümkündür. Ancak 17. ve 18. yüzyıllarda kaleme alınmış eserler arasında, saraylarda ve seçkin kültür ortamlarında icra edilen fasıllar hakkında en ayrıntılı bilgi veren kaynak, Kantemiroğlu’nun Kitabü İlmi’l-Mûsikî alâ Vechi’l-Hurûfât isimli eseridir. Burada bir faslın unsurları, icra edildikleri sıra özellikle vurgulanarak anlatılmış ve faslın üç türü hakkında bilgi verilmiştir.
Sazende ve hanendelerin birlikte icra ettikleri faslın anlatıldığı kısım Fasıl Ensemble projesinin hareket noktası olmuştur. Buradaki anlatıma göre fasıl, âdet olduğu üzere bir sazendenin taksim etmesiyle başlar. Bir ya da iki peşrev çalınır, hanende taksim eder (bugünkü tabirle gazel okur) akabinde nakış, kâr ve semâî okunur, nihayet saz semâîsi çalındıktan sonra hanende bir daha taksim eder ve fasıl sona erer. Müzikal bakımdan oldukça zevkli olan bu sıralama, Kantemiroğlu’nun yaşadığı devirlerde icra edilen eserler fasla dahil edilerek belki üç asır aradan sonra ilk defa uygulanacaktır. Bu vesileyle yüzyıllar öncesinde kalmış bir gelenek günümüz sanat ortamına taşınacak, tarihe karışmış bir müzikal anlayışı bugünün müzisyenlerince terennüm edilecektir.
Harun Korkmaz’ın sanat yönetimini üstlendiği ve serhanendesi olduğu projede, hanende ve gazelhan İbrahim Suat Erbay, hanendeler Çağlar Fidan ve Hasan Kiriş, tanburî Kadri Alper Uzkur, neyzen Ahmet Cavit Altınkaynak, miskalî Ömer Şahin Eren, dairezan Enes Durceylan ve rebabî Issa Golitzen Farajeje yer alıyor.
Konserden önce Harun Korkmaz, Klasik Türk Musiki tarihinde fasıl geleneğinin geçirdiği aşamaları ve 17.-18. yüzyıllardaki durumunu konu alan 15 dakikalık bir sunum gerçekleştirecektir.
Pera Müzesi Oditoryumu’nda gerçekleşecek konserin biletleri 125 TL olup biletler, Biletix’ten veya konser günü Pera Müzesi resepsiyondan alınabilir. Pera Müzesi Dostları'na %50 indirim uygulanır. Yerler sınırlı ve numaralıdır.
